Орчны шинжилгээний мэдээ > Гадаргын усны чанар
Увс аймгийн гадаргын усны 2024 оны 09 сарын усны чанарын тойм
УВС АЙМГИЙН ГАДАРГЫН УСНЫ ЧАНАРЫН ХЯНАЛТ ШИНЖИЛГЭЭНИЙ
2024 ОНЫ 9 ДҮГЭЭР САРЫН ТОЙМ
Гадаргын усны чанар
Увс аймгийн Байгаль орчны шинжилгээний лаборатори нь 2023 оны 9 дүгээр сард гадаргын усны хяналт-шинжилгээний хөтөлбөрийн дагуу Хариг-Сагил, Билүү-Хяргас, Гэдрэг-Малчин, Тэс-Тэс, Баруунтуруун-Баруунтуруун, Чигж-Өндөрхангай, Хангилцаг-Цагаанхайрхан, Сагил-Сагил, Боршоо-Боршоо, Торхилог-Давст, Хандгайт-Давст, Увс нуур-Давст, Түргэн-Түргэн, Гашуун-Улаангом /дээд/, Гашуун-Улаангом /доод/, Увс нуур-Улаангом хяналт-шинжилгээний 16 цэгээс усны сорьц авч, химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо.
2024 оны 9 дүгээр сард хийсэн Увс аймгийн гадаргын усны шинжилгээний дүнг бохирдлын гол үзүүлэлтүүдээр MNS4586-98 усны чанарын стандарттай харьцуулан 1 дүгээр хүснэгтэд үзүүллээ.
1 дүгээр хүснэгт
№ |
Усны харуулын нэр |
Бохирдуулах бодис, мг/л |
|||||
О2 |
БХХ5 |
ПИЧ |
NH4 |
NO2 |
P |
||
1 |
Хариг- Сагил |
|
|
1.9 |
0.21 |
0.005 |
0.020 |
2 |
Билүү-Хяргас |
|
|
4.7 |
0.06 |
0.001 |
0.003 |
3 |
Гэдрэг-Малчин |
|
|
0.6 |
0.11 |
0.008 |
0.018 |
4 |
Тэс-Тэс |
|
|
0.8 |
0.04 |
0.005 |
0.007 |
5 |
Баруунтуруун-Баруунтуруун |
|
|
1.7 |
0.04 |
0.001 |
0.002 |
6 |
Чигж-Өндөрхангай |
|
|
3.6 |
0.08 |
0.001 |
0.004 |
7 |
Хангилцаг-Цагаанхайрхан |
|
|
3.0 |
0.04 |
0.003 |
0.004 |
8 |
Сагил-Сагил |
|
|
1.4 |
0.09 |
0.002 |
0.010 |
9 |
Боршоо-Боршоо |
|
|
1.9 |
0.06 |
0.003 |
0.014 |
10 |
Торхилог-Давст |
|
|
0.5 |
0.08 |
0.002 |
0.004 |
11 |
Хандгайт-Давст |
|
|
1.6 |
0.11 |
0.002 |
0.013 |
12 |
Увс нуур – Давст |
|
|
10.2 |
2.32 |
0.003 |
0.009 |
13 |
Түргэн-Түргэн |
|
|
1.1 |
0.08 |
0.010 |
0.004 |
14 |
Гашуун-Улаангом /дээд/ |
8.64 |
2.04 |
1.3 |
0.09 |
0.007 |
0.008 |
15 |
Гашуун-Улаангом /доод/ |
8.32 |
4.40 |
2.8 |
5.07 |
0.044 |
0.348 |
16 |
Увс нуур-Улаангом |
8.01 |
1.88 |
9.4 |
1.01 |
0.004 |
0.012 |
|
MNS 4586-98 |
6 |
3 |
10 |
0.5 |
0.02 |
0.1 |
Тайлбар: БХХ5-биохимийн хэрэгцээт хүчилтөрөгч, ПИЧ-Перманганатын исэлдэх чанар, MNS4586-98 усны чанарын стандарт дахь хүлцэх агууламжаас давсан үзүүлэлтүүдийг тодруулав.
Шинжилгээний дүнгээс үзэхэд: Гашуун дээд голын усны хүчилтөрөгчийн горим хэвийн, Гашуун гол доод цэгийн биохимийн хэрэгцээт хүчилтөрөгч 1.5 дахин, аммонийн азот /NН4/-ын агууламж нилээд өндөр ХА-аас 10 дахин, нитритийн азот /NO2/-ын агууламж 2.2 дахин, фосфат /РО4/-ын агууламж 3.5 дахин, Билүү гол Хяргас хяналт шинжилгээний цэгийн орчим сульфат /SО4/-ын агууламж 174.7 мгО/л буюу ХА-аас 1.7 дахин, Чигж гол Өндөрхангай хяналт шинжилгээний цэгийн орчим сульфат /SО4/-ын агууламж 161.7 мгО/л буюу ХА-аас 1.6 дахин, Хангилцаг гол Цагаанхайрхан хяналт шинжилгээний цэгийн орчим сульфат /SО4/-ын агууламж 101.2 мгО/л буюу ХА-аас ялимгүй их, Хандгайт гол Давст хяналт шинжилгээний цэгийн орчим сульфат /SО4/-ын агууламж 161.7 мгО/л буюу ХА-аас 1.7 дахин их байсан ба бусад голын ус аливаа үзүүлэлтээр усны чанарын стандарт дахь ХА-аас давсан бохирдолгүй, цэвэр байлаа.
Увс нуур-Давст, Улаангом хяналт-шинжилгээний цэгээс тус бүр 1 сорьц авч, усны химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо. Увс нуур - Улаангомын орчим усан дахь аммонийн азот /NН4/-ын агууламж ХА-аас 2.0 дахин, фтор /F/-ын агууламж ХА-аас 1.7 дахин, перманганатын исэлдэх чанар /ПИЧ/-ын агууламж 15.0 мгО/л буюу ХА-аас 5.0 мгО/л-ээр их, марганец /Mn/-ийн агууламж ХА-аас нилээд өндөр буюу 8.4 дахин их, Давстын орчимд аммонийн азот /NН4/-ын агууламж ХА-аас 4.6 дахин, фтор /F/-ын агууламж ХА-аас 1.7 дахин, перманганатын исэлдэх чанар /ПИЧ/-ын агууламж 10.2 мгО/л буюу ХА-аас ялимгүй их байлаа.
Дүгнэлт: Увс аймгийн гадаргын усны 2024 оны 9 дүгээр сарын хяналт-шинжилгээний дүнгээс үзэхэд: Хариг-Сагил, Билүү-Хяргас, Гэдрэг-Малчин, Тэс-Тэс, Баруунтуруун-Баруунтуруун, Чигж-Өндөрхангай, Хангилцаг-Цагаанхайрхан, Сагил-Сагил, Боршоо-Боршоо, Торхилог-Давст, Хандгайт-Давст, Увс нуур-Давст, Түргэн-Түргэн, Гашуун-Улаангом /дээд/, Гашуун-Улаангом /доод/, Увс нуур-Улаангомхяналт-шинжилгээний цэгүүдэд гол мөрөн, нуурын усан дахь органик бодис болон эрдэс азотын агууламж MNS 4586-98 усны чанарын стандарт дахь хүлцэх агууламжаас давсан бохирдолгүй, цэвэр байлаа. Билүү-Хяргас, Чигж-Өндөрхангай, Хангилцаг-Цагаанхайрхан, Хандгайт-Давст цэгийн орчим сульфат, Гашуун гол доод цэгийн орчим аммонийн болон нитритийн азот, фосфор, биохимийн хэрэгцээт хүчилтөрөгч, Увс нуур Улаангом, Давст хяналт шинжилгээний цэгийн орчим аммони, фтор, манган болон перманганатын исэлдэх чанарын бохирдол илэрсэн байна.
УВС АЙМГИЙН УС ЦАГ УУР, ОРЧНЫ ШИНЖИЛГЭЭНИЙ ТӨВИЙН
БАЙГАЛЬ ОРЧНЫ ШИНЖИЛГЭЭНИЙ ЛАБОРАТОРИ