Орчны шинжилгээний мэдээ > Гадаргын усны чанар
Увс аймгийн гадаргын усны 2019 оны 06 сарын усны чанарын тойм
УВС АЙМГИЙН ГАДАРГЫН УСНЫ ЧАНАРЫН ХЯНАЛТ ШИНЖИЛГЭЭНИЙ
2019 ОНЫ 6 ДУГААР САРЫН ТОЙМ
- Гадаргын усны чанар
Увс аймгийн Байгаль орчны шинжилгээний лаборатори нь 2019 оны 6 дугаар сард гадаргын усны хяналт-шинжилгээний хөтөлбөрийн дагуу Хяргас нуур-Хартэрмис, Гэдрэг-Малчин, Чигж-Өндөрхангай, Хангилцаг-Цагаанхайрхан, Хариг- Сагил, Торхилог-Давст, Хандгайт-Давст, Увс нуур-Давст, Түргэн-Түргэн, Хархираа-Тариалан, Сагил-Сагил, Тэс-Тэс, Намир-Хар ус, Боршоо-Боршоо, Гашуун-Улаангом /дээд/, Гашуун-Улаангом /доод/, Увс нуур-Улаангом, Билүү-Хяргас, Баруунтуруун-Баруунтуруун хяналт-шинжилгээний цэгээс нийт 19 усны сорьц авч, усны химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо.
2019 оны 6 дугаар сард хийсэн Увс аймгийн гадаргын усны шинжилгээний дүнг бохирдлын гол үзүүлэлтүүдээр MNS4586-98 усны чанарын стандарттай харьцуулан 1 дүгээр хүснэгтэд үзүүллээ.
1 дүгээр хүснэгт
№ |
Усны харуулын нэр |
Бохирдуулах бодис, мг/л |
|||||
О2 |
БХХ5 |
ПИЧ |
NH4 |
NO2 |
P |
||
1 |
Хяргас нуур-Хартэрмис |
|
|
6.0 |
0.68 |
0.001 |
0.044 |
2 |
Гэдрэг-Малчин |
|
|
0.8 |
0.17 |
0.001 |
0.050 |
3 |
Чигж-Өндөрхангай |
|
|
1.4 |
0.08 |
0.002 |
0.022 |
4 |
Хангилцаг-Цагаанхайрхан |
|
|
2.0 |
0.12 |
0.002 |
0.015 |
5 |
Хариг- Сагил |
|
|
1.1 |
0.04 |
0.002 |
0.006 |
6 |
Торхилог-Давст |
|
|
1.5 |
0.13 |
0.002 |
0.014 |
7 |
Хандгайт-Давст |
|
|
2.8 |
0.20 |
0.001 |
0.015 |
8 |
Увс нуур – Давст |
|
|
10.0 |
0.54 |
0.001 |
0.010 |
9 |
Түргэн-Түргэн |
8.76 |
0.61 |
2.3 |
0.07 |
0.002 |
0.008 |
10 |
Хархираа–Тариалан |
|
|
1.8 |
0.06 |
0.002 |
0.020 |
11 |
Сагил-Сагил |
|
|
0.9 |
0.02 |
0.002 |
0.010 |
12 |
Тэс-Тэс |
|
|
1.5 |
0.02 |
0.002 |
0.014 |
13 |
Намир-Хар ус |
|
|
14.5 |
0.69 |
0.012 |
0.047 |
14 |
Боршоо-Боршоо |
|
|
2.7 |
0.10 |
0.005 |
0.024 |
15 |
Гашуун-Улаангом /дээд/ |
7.25 |
1.81 |
1.1 |
0.02 |
0.006 |
0.015 |
16 |
Гашуун-Улаангом /доод/ |
7.55 |
1.96 |
1.4 |
0.10 |
0.010 |
0.022 |
17 |
Увс нуур-Улаангом |
6.80 |
2.27 |
12.0 |
0.45 |
0.001 |
0.012 |
18 |
Билүү-Хяргас |
|
|
7.5 |
0.13 |
0.003 |
0.045 |
19 |
Баруунтуруун-Баруунтуруун |
8.91 |
2.27 |
3.2 |
0.07 |
0.001 |
0.004 |
|
MNS 4586-98 |
6 |
3 |
10 |
0.5 |
0.02 |
0.1 |
Тайлбар: БХХ5-биохимийн хэрэгцээт хүчилтөрөгч, ПИЧ-Перманганатын исэлдэх чанар, илр-илрээгүй, MNS4586-98 усны чанарын стандарт дахь хүлцэх агууламжаас давсан үзүүлэлтүүдийг тодруулав.
Шинжилгээний дүнгээс үзэхэд, Гашуун голын усны хүчилтөрөгчийн горим хэвийн, усан дахь хялбар исэлдэх органик бодис MNS4586-98 усны чанарын стандарт дахь хүлцэх агууламж /цаашид ХА гэх/-аас давсан бохирдолгүй байна. Билүү-Хяргас хяналт-шинжилгээний цэгийн орчим сульфат /SО4/-ын агууламж 107.7 мгО/л буюу ХА-аас 1.1 дахин, Хандгайт –Давст хяналт-шинжилгээний цэгийн орчим сульфат /SО4/-ын агууламж 106.3 мгО/л буюу ХА-аас 1.1 дахин давж, Намир гол Хар-Ус хяналт-шинжилгээний цэгийн орчим аммонийн азот /NН4/-ын бохирдол илэрч, ХА-аас 1.4 дахин, перманганатын исэлдэх чанар /ПИЧ/-ын агууламж 14.5 мгО/л буюу ХА-аас 4.5 мгО/л-ээр их, фтор /F/-ын агууламж ХА-аас 1.4 дахин давснаас бусад голын ус аливаа үзүүлэлтээр ХА-аас давсан бохирдолгүй, цэвэр байлаа.
Увс нуур-Давст, Улаангом, Хяргас нуур-Хартэрмис хяналт-шинжилгээний цэгээс тус бүр 1 сорьц авч, усны химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо. Увс нуур- Улаангомын орчим нуурын усны хүчилтөрөгчийн горим хэвийн, усан дахь фтор /F/-ын агууламж ХА-аас 1.8 дахин их, перманганатын исэлдэх чанар /ПИЧ/-ын агууламж 12.0 мгО/л буюу ХА-аас 2.5 мгО/л-ээр их, марганец /Mn/-ийн агууламж нилээд өндөр, ХА-аас 7.6 дахин, Давстын орчимд усан дахь фтор /F/-ын агууламж ХА-аас 1.7 дахин, аммонийн азот /NН4/-ын бохирдол илэрч, ХА-аас ялимгүй давсан, Хяргас нуур-Хартэрмисийн орчимд фтор /F/-ын агууламж нилээд өндөр ХА-аас 2.4 дахин, аммонийн азот /NН4/-ын бохирдол илэрч, ХА-аас 1.4 дахин их байлаа.
Дүгнэлт: Увс аймгийн гадаргын усны 2019 оны 6 дугаар сарын хяналт-шинжилгээний дүнгээс үзэхэд: Гэдрэг-Малчин, Чигж-Өндөрхангай, Хангилцаг-Цагаанхайрхан, Хариг- Сагил, Торхилог-Давст, Түргэн-Түргэн, Хархираа-Тариалан, Сагил-Сагил, Тэс-Тэс, Боршоо-Боршоо, Гашуун-Улаангом /дээд/, Гашуун-Улаангом /доод/, Баруунтуруун-Баруунтуруун хяналт-шинжилгээний цэгүүдэд гол мөрөн, нуурын усан дахь органик бодис болон эрдэс азотын агууламж MNS 4586-98 усны чанарын стандарт дахь хүлцэх агууламжаас давсан бохирдолгүй, цэвэр байлаа. Билүү-Хяргас, Хандгайт–Давст хяналт-шинжилгээний цэгийн орчим сульфатын агууламж, Намир гол Хар-Ус хяналт-шинжилгээний цэгийн орчим аммонийн азот, фторын агууламж, перманганатын исэлдэх чанарын бохирдол, Хяргас, Увс нуур-Давстын орчим усан дахь фтор, аммонийн азотын агууламж ХА-аас давсан ба Увс нуур-Улаангомын орчим усан дахь аммонийн азот, фтор, манган болон перманганатын исэлдэх чанарын бохирдол илэрсэн байна.
УВС АЙМГИЙН УС ЦАГ УУР, ОРЧНЫ ШИНЖИЛГЭЭНИЙ ТӨВИЙН
БАЙГАЛЬ ОРЧНЫ ШИНЖИЛГЭЭНИЙ ЛАБОРАТОРИ