Орчны шинжилгээний мэдээ > Гадаргын усны чанар
Увс аймгийн гадаргын усны 2019 оны 07 сарын усны чанарын төлөв
УВС АЙМГИЙН ГАДАРГЫН УСНЫ ЧАНАРЫН ХЯНАЛТ ШИНЖИЛГЭЭНИЙ 2019 ОНЫ 7 ДУГААР САРЫН ТОЙМ
Гадаргын усны чанар
Увс аймгийн Байгаль орчны шинжилгээний лаборатори нь 2019 оны 7 дугаар сард гадаргын усны хяналт-шинжилгээний хөтөлбөрийн дагуу Намир-Хар ус, Түргэн-Түргэн, Хяргас нуур-Хартэрмис, Чигж-Өндөрхангай, Хариг-Сагил, Тэс-Тэс, Гэдрэг-Малчин, Сагил- -Баруунтуруун, Билүү-Хяргас, Боршоо-Боршоо, Хангилцаг-Цагаанхайрхан, Гашуун-Улаангом /дээд/, Гашуун-Улаангом /доод/, Увс нуур-Улаангом хяналт-шинжилгээний цэгээс нийт 19 усны сорьц авч, усны химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо.
2019 оны 7 дугаар сард хийсэн Сагил, Хархираа-Тариалан, Торхилог-Давст, Хандгайт-Давст, Увс нуур-Давст, Баруунтуруун Увс аймгийн гадаргын усны шинжилгээний дүнг бохирдлын гол үзүүлэлтүүдээр MNS4586-98 усны чанарын стандарттай харьцуулан 1 дүгээр хүснэгтэд үзүүллээ.
1 дүгээр хүснэгт
№ |
Усны харуулын нэр |
Бохирдуулах бодис, мг/л |
|||||
О2 |
БХХ5 |
ПИЧ |
NH4 |
NO2 |
P |
||
1 |
Намир-Хар ус |
|
|
3.3 |
1.72 |
0.029 |
0.046 |
2 |
Түргэн-Түргэн |
|
|
1.2 |
0.07 |
0.014 |
0.017 |
3 |
Хяргас нуур-Хартэрмис |
|
|
9.8 |
0.50 |
0.001 |
0.014 |
4 |
Чигж-Өндөрхангай |
|
|
3.3 |
0.04 |
0.003 |
0.009 |
5 |
Хариг- Сагил |
|
|
1.1 |
0.06 |
0.004 |
0.036 |
6 |
Тэс-Тэс |
|
|
1.5 |
0.50 |
0.001 |
0.009 |
7 |
Гэдрэг-Малчин |
|
|
2.7 |
0.09 |
0.009 |
0.014 |
8 |
Сагил-Сагил |
|
|
1.2 |
0.06 |
0.001 |
0.032 |
9 |
Хархираа–Тариалан |
|
|
0.6 |
0.07 |
0.002 |
0.015 |
10 |
Торхилог-Давст |
|
|
5.7 |
0.34 |
0.017 |
0.083 |
11 |
Хандгайт-Давст |
|
|
3.6 |
0.09 |
0.003 |
0.037 |
12 |
Увс нуур – Давст |
|
|
9.8 |
0.80 |
0.001 |
0.014 |
13 |
Баруунтуруун-Баруунтуруун |
|
|
2.4 |
0.05 |
0.002 |
0.009 |
14 |
Билүү-Хяргас |
|
|
5.7 |
0.06 |
0.003 |
0.031 |
15 |
Боршоо-Боршоо |
|
|
2.3 |
0.07 |
0.002 |
0.010 |
16 |
Хангилцаг-Цагаанхайрхан |
|
|
2.7 |
0.06 |
0.003 |
0.009 |
17 |
Гашуун-Улаангом /дээд/ |
7.85 |
2.14 |
1.7 |
0.09 |
0.010 |
0.019 |
18 |
Гашуун-Улаангом /доод/ |
7.55 |
2.27 |
1.8 |
0.11 |
0.009 |
0.017 |
19 |
Увс нуур-Улаангом |
7.25 |
2.42 |
10.6 |
0.72 |
0.001 |
0.003 |
|
MNS 4586-98 |
6 |
3 |
10 |
0.50 |
0.020 |
0.100 |
Тайлбар: БХХ5-биохимийн хэрэгцээт хүчилтөрөгч, ПИЧ-Перманганатын исэлдэх чанар, илр-илрээгүй, MNS4586-98 усны чанарын стандарт дахь хүлцэх агууламжаас давсан үзүүлэлтүүдийг тодруулав.
Шинжилгээний дүнгээс үзэхэд, Гашуун голын усны хүчилтөрөгчийн горим хэвийн, усан дахь хялбар исэлдэх органик бодис болон эрдэс азотын агууламж MNS4586-98 усны чанарын стандарт дахь хүлцэх агууламж /цаашид ХА гэх/-аас давсан бохирдолгүй, голын ус дагуудаа цэвэр байсан ба Билүү-Хяргас хяналт-шинжилгээний цэгийн орчим сульфат /SО4/-ын агууламж 156.9 мгО/л буюу ХА-аас 1.6 дахин, Хандгайт –Давст хяналт-шинжилгээний цэгийн орчим сульфат /SО4/-ын агууламж 171.4 мгО/л буюу ХА-аас 1.7 дахин, Чигж-Өндөрхангай хяналт-шинжилгээний цэгийн орчим сульфат /SО4/-ын агууламж 101.9 мгО/л буюу ХА-аас ялимгүй ихсэж, Намир-Хар ус хяналт-шинжилгээний цэгийн орчим аммонийн азот /NН4/-ын бохирдол илэрч, ХА-аас 3.4 дахин, нитритийн азот /NО2/-ын бохирдол ХА-аас 1.4 дахин давснаас бусад голын ус аливаа үзүүлэлтээр ХА-аас давсан бохирдолгүй, цэвэр байлаа.
Увс нуур - Давст, Увс нуур-Улаангом, Хяргас нуур-Хартэрмис хяналт-шинжилгээний цэгээс тус бүр 1 сорьц авч, усны химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо. Увс нуур - Улаангомын орчим нуурын усны хүчилтөрөгчийн горим хэвийн, перманганатын исэлдэх чанар /ПИЧ/-ын агууламж 10.6 мгО/л буюу ХА-аас ялимгүй ихсэж, усан дахь аммонийн азот /NH4/-ын агууламж ХА-аас 1.4 дахин, фтор /F/-ын агууламж ХА-аас 1.8 дахин, марганец /Mn/-ийн агууламж нилээд өндөр ХА-аас 8.2 дахин, Давстын орчимд усан дахь аммонийн азот /NH4/-ын агууламж ХА-аас 1.6 дахин, фтор /F/-ын агууламж ХА-аас 1.7 дахин, Хяргас нуур-Хартэрмисийн орчимд усан дахь фтор /F/-ын агууламж нилээд өндөр ХА-аас 2 дахин их байлаа.
Дүгнэлт: Увс аймгийн гадаргын усны 2019 оны 7 дугаар сарын хяналт-шинжилгээний дүнгээс үзэхэд: Түргэн-Түргэн, Хариг-Сагил, Тэс-Тэс, Гэдрэг-Малчин, Сагил-Сагил, Хархираа-Тариалан, Торхилог-Давст, Баруунтуруун-Баруунтуруун, Боршоо-Боршоо, Хангилцаг-Цагаанхайрхан, Гашуун-Улаангом /дээд/, Гашуун-Улаангом /доод/ хяналт-шинжилгээний цэгүүдэд гол мөрний усан дахь органик бодис болон эрдэс азотын агууламж MNS 4586-98 усны чанарын стандарт дахь хүлцэх агууламжаас давсан бохирдолгүй, цэвэр байлаа. Билүү-Хяргас, Хандгайт–Давст, Чигж-Өндөрхангай хяналт-шинжилгээний цэгийн орчим сульфатын агууламж, Намир гол Хар-Ус хяналт-шинжилгээний цэгийн орчим нитритийн болон аммонийн азотын агууламж, Хяргас, Увс нуурын усан дахь органик болон эрдэс азотын агууламж ХА-аас давсан бохирдол илэрсэн байна.
УВС АЙМГИЙН УС ЦАГ УУР, ОРЧНЫ ШИНЖИЛГЭЭНИЙ ТӨВИЙН
БАЙГАЛЬ ОРЧНЫ ШИНЖИЛГЭЭНИЙ ЛАБОРАТОРИ